|
| |
|
| |
|
|
|
Opgepoetst | 4-3-2020
Hoe riskant zijn kruiden voor rokers?
Het zijn kruiden die in praktisch elk keukenkastje staan, toch zijn ze misschien gevaarlijk. Basilicum, nootmuskaat, steranijs en foelie bevatten verbindingen die in het lichaam veranderen in kankerverwekkende stoffen. Een Wageningse toxicoloog onderzoekt hoe - en waarom we ons er misschien tóch geen zorgen over hoeven te maken.
Heeft de baby last van darmkrampjes? Dan kun je beter geen thee van venkel gebruiken, aldus het Voedingscentrum. Ook kruiden als sassafras, gebruikt in Cajun-gerechten, of dong quai, een alternatief middel tegen overgangsklachten, kun je beter helemaal niet gebruiken.
En met pesto met veel basilicum, anijsdranken en kaneelproducten zoals thee of ontbijtkoek kun je beter terughoudend zijn, zegt het Voedingscentrum.
Al die kruiden hebben met elkaar gemeen dat ze stoffen als estragol, methyleugenol en safrol bevatten. Al jarenlang discussieren wetenschappers over de vraag of die verbindingen, die tot de familie van de allylalkoxybenzenen behoren, kankerverwekkend zijn. 'Als je die stoffen in hoge doses en in pure vorm aan ratten geeft, veroorzaken ze kanker', zegt promovenda ir. Suzanne Jeurissen, die bij de Wageningse leerstoelgroepen Toxicologie en Organische chemie aan haar dissertatie werkt.
'Van safrol is dat al langer bekend, maar sinds een paar jaar maken onderzoekers zich ook zorgen over methyleugenol, een aromatische verbinding in basilicum, anijs, nootmuskaat en dragon.' Over methyleugenol gaat de studie die Jeurissen publiceerde in Chemical Research in Toxicology.
Volgens cijfers van de Amerikaanse smaakstoffenindustrie zijn de negatieve effecten van methyleugenol minimaal bij een inname die een factor honderd tot duizend boven de feitelijke inname ligt. Het Scientific Committee on Food van de Europese Unie denkt echter dat de stof gevaarlijker is dan de industrie denkt, en schat bovendien de feitelijke inname twintig keer hoger in dan de industrie. We moeten daarom minder methyleugenol gebruiken, vindt Brussel.
'Methyleugenol zelf is onschadelijk', zegt Jeurissen. 'Het verandert in het lichaam pas in een kankerverwekkende stof onder invloed van leverenzymen. Wij hebben achterhaald welke enzymen dat zijn.'
Leefstijl
In reageerbuisstudies bleek dat het enzym CYP1A2 de belangrijkste bijdrage leverde aan de transformatie van het onschadelijke methyleugenol in het kankerverwekkende 1'-hydroxymethyleugenol.
'De activiteit van dat enzym varieert tussen mensen', zegt Jeurissen. 'Bij CYP1A2 zijn het vooral leefstijlfactoren waardoor de aanmaak af- of toeneemt. Als je rookt neemt de aanmaak toe. Dat gebeurt ook, in mindere mate, als je veel koolgroenten eet.'
Rokers zouden dus extra voorzichtig moeten zijn met consumptie van basilicum, anijs, nootmuskaat en dragon. In theorie. 'Ik kan op basis van mijn proeven niets zeggen over de risico's die consumenten lopen', haast Jeurissen zich te zeggen. 'Nu we weten hoe deze, op zichzelf ongevaarlijke stof in voeding, verandert in een kankerverwekkende stof, gaan we onderzoeken of er ook voedingsstoffen zijn die de omzetting remmen.'
Dat laatste is niet onbelangrijk, legt Jeurissen uit. 'De verontrustende geluiden over de schadelijke gezondheidseffecten van basilicum, nootmuskaat en anijs zijn gebaseerd op proeven waarin dieren de pure stof kregen toegediend. Het is nog maar de vraag of je die gegevens kunt doortrekken naar mensen die basilicum eten. Misschien heeft methyleugenol in een voedingsmiddel als basilicum andere eigenschappen. In basilicum vind je nog meer stoffen dan methyleugenol. Daar kunnen verbindingen bij zitten die de omzetting van methyleugenol in een kankerverwekkende verbinding afremmen.'
Weekblad voor Wageningen UR, 26 januari 2006.