|
| |
|
| |
|
|
|
Opgepoetst | 3-8-2019
Afslanken met PPAR
Een pil die je ontdoet van je overtollige vet, maar geen gevaarlijke amfetamines of hormonen bevat. De farmaceutische industrie werkt er hard aan. De Wageningse moleculair voedingskundige dr Sander Kersten schetste in de European Journal of Pharmacology op verzoek van de redactie hoe zo'n pil zou kunnen werken - en wat voor bijwerkingen eraan zouden kleven.
"Als je vet eet, gebeurt er in je lichaam van alles", zegt Kersten. "Veel van die reacties vinden pas plaats als vetzuren zich hebben vastgemaakt aan een eiwit dat PPAR heet. Je kunt PPAR beschouwen als de sensor waarmee de lichaamscellen vet waarnemen. Voordat vetcellen bijvoorbeeld vet opnemen, moeten ze eerst van de receptor het signaal krijgen dat er buiten vetzuren rondzwemmen."
Er zijn inmiddels drie varianten van PPAR bekend. In de lever zit de alfa-variant. Als vetten daaraan koppelen, start de lever de verbranding van vet en stijgt de hoeveelheid suikers in de bloedbaan.
In de vetlagen zit de gamma-variant. Vetcellen die zich nog niet volledig hebben ontwikkeld, maken zich klaar om de vetzuren op te nemen en te groeien als vetzuren zich aan het PPAR-eiwit vastmaken.
In de huid zit nog een derde PPAR-receptor, de beta-variant. Daarover is nog weinig bekend.
Met die kennis kun je al aangeven hoe een afslankpil die aangrijpt op het PPAR-eiwit kunnen werken. Je hebt een stof nodig die zich wel vastmaakt aan het PPAR in de vetcellen, maar in de vetcellen verder geen reactie in de cel veroorzaakt. Als de stof zijn werk goed doet, hebben vetzuren geen kans meer om vetcellen wakker te maken. De stof moet ook passen op de PPAR's in de lever. Maar dan moeten de cellen juist wel reageren. De lever kan dan de extra vetten in de bloedbaan verbranden.
Klinkt veelbelovend, maar er zit een addertje onder het gras, voorspelt Kersten. "Als de lever vet verbrandt, geeft hij ook glucose af aan de bloedbaan. Op de lange termijn worden de weefsels ongevoelig voor de suikers en nemen ze niet meer op." Artsen spreken dan van diabetes-2, en diabetes-2 is nou precies het belangrijkste gezondheidsrisico van overgewicht.
Gebruik van deze afslankmiddelen zou je van buiten slanker, maar van binnen zieker maken. Sommige nieuwe generatie medicijnen tegen suikerziekte werken ook precies tegengesteld aan de theoretische afslankpil, weet Kersten. "De thiazolidinedionen maken zichzelf vast aan het PPAR in de vetcellen, en dwingen de vetcel dan juist om te groeien. Je wordt dan wel dikker, maar de vetten verdwijnen uit je bloedbaan. Je lever maakt minder glucose aan en de kans op diabetes daalt."
Weekblad voor Wageningen UR, 6 juni 2002.