|
Opgepoetst | 1-8-2018 Onbegrip voor Wageningse knieval voor Joris Driepinter
De beroemdste epidemioloog ter wereld, Walter Willett, is niet te spreken over een persbericht waarmee de universiteit van Wageningen een onderzoek naar melk naar buiten heeft gebracht. Willett noemt het persbericht misleidend. 'Als deze studie wordt gebruikt om reclame te maken voor zuivel, dan is dat zorgwekkend', laat de aan Harvard verbonden hoogleraar weten. 'Zeker omdat deze studie is gefinancierd door de Nederlandse zuivelindustrie.'
Naar aanleiding van het persbericht legde Stichting Wakker Dier een klacht neer bij de Reclame Code Commissie. Willett, die tussen twee haakjes in Wageningen een eredoctoraat heeft, werkte mee aan de Wageningse studie die november 2010 verscheen in de American Journal of Clinical Nutrition (AJCN). Het is een meta-analyse, waarvoor de onderzoekers gegevens uit zeventien epidemiologische studies bijeenveegden en nogmaals analyseerden.
Op basis van vier eerdere studies konden de onderzoekers concluderen dat melk de kans op hart- en vaatziekten een verwaarloosbaar beetje verkleinde. 'Die vier studies zijn maar een klein deel van alle gegevens', zegt Willett. 'Je kunt op basis van die vier studies niet concluderen dat melk de kans op hart- en vaatziekten verkleint. De rest van de beschikbare studies wijst een andere kant op.' Dat zuivelvet helemaal niet goed is voor hart en bloedvaten, staat voor voedingswetenschappers buiten kijf. De vetzuren in zuivel verslechteren de cholesterolspiegel.
Toch stond in het persbericht van 25 november 2010 iets heel anders. Daarin was te lezen dat bij een consumptie van maximaal drie glazen melk per dag elk glas de kans op hart- en vaatziekte met 6 procent vermindert. Het bericht was doorspekt met zinnen als 'Meer melk drinken heeft zeker zin' en 'Joris Driepinter lijkt gelijk te krijgen'. Tientallen kranten, tijdschriften en webfora namen het stuk over, dikwijls ongewijzigd.
Dit tot onvrede van Wakker Dier, die het persbericht aangreep als aanleiding voor een proefproces tegen Wageningen Universiteit. 'Wij maken ons zorgen over de manier waarop de voedingssector wetenschappers gebruikt om reclame voor hun product te maken', verklaart Sjoerd van der Wouw van Wakker Dier. 'Nu Europese regelgeving ervoor heeft gezorgd dat reclamebureaus niet meer zomaar mogen beweren hoe gezond melk of vlees wel niet zijn, ontdekt de sector dat hij reclame kan maken via de wetenschap. Dat zien we als het gaat om voeding vooral in Wageningen. Wageningen stelt zich regelmatig op als een reclamebureau voor de voedingssector.'
Van der Wouw wijst op het verrijzen van de researchafdeling van Friesland-Campina op de Wageningse campus, de drie Wageningse hoog-leraren die worden betaald door de zuivelindustrie en op de door de zuivelorganisatie NZO gefinancierde studie waarop het persbericht over het gelijk van Joris Driepinter is gebaseerd. Volgens Wakker Dier zijn vooral meta-analyses fraudegevoelig, zoals het onderzoek waarop het persbericht is gebaseerd.
'Daarom hebben we besloten tot een proefproces tegen Wageningen naar aanleiding van dit jubelpersbericht over vaatziekten', zegt Van der Wouw. 'Dit is een casus waarin alles is misgegaan wat er maar mis kan gaan. We hopen dat de Reclame Code Commissie besluit dat dit soort persberichten een vorm van reclame is, en dat voor deze berichten dezelfde regels moeten gelden als voor andere reclame-uitingen.' Dat zou inhouden dat in de toekomst persberichten over gesponsord onderzoek alleen claims mogen maken die voldoen aan Europese regelgeving.
De precieze onderbouwing voor de klachten tegen Wageningen Universiteit staat in het rapport De Wetenschap als Reclamebureau, dat integraal is gepubliceerd op wakkerdier.nl.
Nadat het actualiteitenprogramma Een Vandaag op 14 september bekendmaakte dat Wakker Dier Wageningen Universiteit een proefproces aandeed, paste de universiteit het persbericht op zijn website aan. De boodschap is echter nog steeds dat melk beschermt tegen hart- en vaatziekten – precies wat volgens co-auteur Walter Willett niet uit de studie mag worden geconcludeerd.
De Nederlandse Zuivelorganisatie heeft het wetenschappelijke artikel overigens niet vooraf beoordeeld toen het werd aangeboden voor publicatie in AJCN, stelt Wageningen Universiteit op haar website. Het persbericht over de tijdschriftpublicatie is geschreven door een Wageningse communicatiemedewerker die handelde op eigen initiatief, en die sinds enkele maanden niet meer is verbonden aan de Wageningen Universiteit. Hij stuurde zijn stuk voor publicatie op aan de door hem geinterviewde eerste auteur van het onderzoek, de Wageningse Sabita Soedamah-Muthu. Zij wijst alle verantwoordelijkheid van de hand. 'Het persbericht had een kop en strekking waarmee ik niet gelukkig ben en die verder gaan dan het onderzoek toelaat', is het enige wat ze erover kwijt wil.
Bionieuws, editie 15, 01-10-2011.
|