Deze website gebruikt cookies. Als je wilt weten wat dat zijn, en wat voor consequenties dat heeft, klik dan hier. Als je niets van die cookies moet hebben, klik dan hier.

Opgepoetst | 23-8-2018

Is afslanken ongezond?

Mensen die hun overtollige pondjes zijn kwijtgeraakt, hebben meer kans om jong te sterven dan dikke mensen die al die etra kilo's maar laten zitten. Die ontdekking van Finse onderzoekers, gepubliceerd in de juni-editie van PLoS Medicine, zorgt voor ophef in de wetenschapsland. Moeten dikke mensen maar niet meer proberen om af te vallen?

Prof. Michael Muller, afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit:

'Dit is een zeer interessante studie. Dat afvallen op de lange termijn zorgt voor een verhoogde sterftekans was al vaker gevonden, maar onderzoekers dachten altijd dat die resultaten het gevolg waren van methodologische fouten. Het bijzondere van deze studie is dat de Finnen die fouten hebben uitgesloten. Aan de andere kant vertelt deze studie niet wat de fysiologische oorzaak van die verhoogde sterftekans precies is.

Als je snel afvalt, dan betekent dat stress voor je lichaam. De vetcellen krimpen en geven hun vetzuren af om verbrand te worden. Je ziet dat die vetzuren terechtkomen in de lever, de spieren of andere organen, en dat is niet altijd positief. De organen verliezen daardoor een beetje van hun functie. Ze gaan achteruit.

Een ander punt is dat afvallen vaak samengaat met aankomen. Jojo-en, heet dat. Ga je na een geslaagd dieet weer veel frisdrank drinken en chips eten, dan groeien de vetlagen. Gevaarlijk zijn vooral de vetweefsels rond de organen, het viscerale vet. Die vetweefsels kunnen de organen belasten doordat ze ontstekingseiwitten aanmaken zoals TNF of interleukine-6. Die ontstekingseiwitten verhogen de kans op suikerziekte.

Bij dat verhaal moet je bedenken dat cellulaire stress normaal is. De stress wordt pas problematisch als hij chronisch wordt. Het lichaam kan uitstekend tegen een beetje metabole stress, maar is niet goed bestand tegen een patroon van chronische stress door het alsmaar heen en weer schommelen van het lichaamsgewicht. Misschien dat de Finnen de effecten van dat gejojo hebben gemeten, en niet van gewichtsverlies.

Extremen zijn ongezond. Een stabiel gewicht is beter dan een gewicht dat op en neer jojoot. Als je iets wilt doen aan je overgewicht moet je niet een dieet gaan volgen dat je lichaam in een staat van stress brengt, maar je levensstijl op een gezonde manier blijvend veranderen.

Je manier van leven is trouwens ook van belang als je aankomt, zou ik daar nog aan willen toevoegen. Het soort vetten dat je hebt gegeten toen je aankwam is waarschijnlijk een factor die de metabole stress van het afvallen meebepaalt. At je veel gezonde onverzadigde vetzuren, zoals in vis of plantaardige olie, dan zitten die ook in je vetcellen. Als die vetzuren vrijkomen veroorzaken ze minder schade dan verzadigde vetzuren.

Onverzadigde vetzuren die vrijkomen laten beschermende genen in cellen harder werken. Bovendien maken ze cellen gevoeliger voor insuline. Verzadigde vetten doen dat niet.

De take-home message van deze studie is dus niet dat je niets moet doen als je te zwaar bent. Ja, dikke mensen die afslankten hadden meer kans om te overlijden dan dikke mensen die op gewicht bleven. Het totale aantal mensen dat in deze studie overleed was zeer gering. En dat terwijl obesitas nog steeds ongezond is. Daar is geen twijfel over.'

_{Weekblad voor Wageningen UR, 30 Juni 2005.}

_{Gemaakt in Kladblok. WordPress is voor mietjes.}