|
|
|
|
Opgepoetst | 19-3-2019
Gyno door Deca
Al jaren lopen chemische sporters tegen een probleem aan dat volgens de handboeken niet kan bestaan. Zij merken dat hoge doses nandrolondecanoaat of verwante anabole steroiden borsten laten groeien. Artsen noemen dat verschijnsel 'gynaecomastie'. Recent moleculair onderzoek laat zien hoe dit verschijnsel ontstaat. En wat je eraan kunt doen.
Toen biochemici in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw het in de jaren veertig uitgevonden anabole steroid nandrolon onderzochten, dachten ze aanvankelijk dat het nieuwe hormoon minder bijwerkingen had dan testosteron. In hun dierproeven bewerkstelligde nandrolon meer spiergroei dan testosteron, terwijl het maar mondjesmaat omzette in het vrouwelijke geslachtshormoon estradiol. Nandrolon zet vijf keer minder snel om in estradiol dan testosteron, bleek uit hun experimenten.
Mannelijke testosterongebruikers kregen, zeker als ze wat ouder waren, nogal eens last van borsten doordat hun lichaam testosteron omzette in estradiol. Bij nandrolongebruikers zou dat dus niet gebeuren. Zou je denken.
Toch komen de laatste jaren steeds meer chemische sporters in de problemen door nandrolon. De meerderheid heeft er geen last van, maar een niet te verwaarlozen groep ontwikkelt bij doseringen vanaf vierhonderd milligram per week toch borsten. In sportscholen, fitnesscentra en krachthonken heten die meestal gyno's, en die naam zullen we in dit stukje maar overnemen.
Het is bijna niet mogelijk dat al die gyno's het gevolg zijn van vervalste ampullen die in werkelijkheid testosteron bevatten. Het komt nu eenmaal niet zo vaak voor dat vervalsers testosteron in nandrolonampullen stoppen.
Progesteronreceptoren saboteren
De meest aangehangen theorie onder dopinggoeroes is op dit moment dat nandrolon gyno's veroorzaakt omdat het niet alleen een varianten is van testosteron, maar ook lijkt op het hormoon progesteron - en zich kan vastmaken aan de progesteronreceptor. Wie hoge doses nandrolon wil gebruiken, maar geen borsten wil krijgen, moet dus een middel nemen dat de progesteronreceptoren saboteert.
Zo'n middel bestaat, maar het is op de zwarte markt moeilijk verkrijgbaar: RU486, de actieve stof in sommige abortuspillen. Het is een aannemelijke theorie, maar als je de onderzoeksverslagen van de Zuid-Europese farmaceut Theramex kent, kun je je afvragen of het toevoegen van de exotische progesteronblokker aan het arsenaal van chemische sporters veel zoden aan de dijk gaat zetten.
In de vroege jaren negentig van de vorige eeuw deed Theramex proeven met cellen die een estradiolen een progesteronreceptor hadden. Koppelde er een stof aan de estradiolreceptor, dan maakten de cellen een eiwitje aan dat de onderzoekers konden meten. Uit die proeven bleek inderdaad dat nandrolon een behoorlijke oestrogene werking had. Bij concentraties die in de buurt komen van wat je in het bloed van een modale anabolengebruiker vindt, evenaarde nandrolon de oestrogene werking van estradiol, bij hogere doseringen werkte nandrolon zelfs krachtiger dan estradiol.
De eestrogene werking van nandrolon
De onderzoekers vroegen zich uiteraard af hoe een androgeen zo'n sterke oestrogene werking kon hebben. Ook bij hen kwam het idee op dat de progesteronwerking van nandrolon er wel iets mee te maken zou kunnen hebben. Of preciezer gezegd: de progesteronwerking van de familie anabolen waartoe nandrolon behoort.
Nandrolon is een 19-nor-androgeen. Dus herhaalden de farmacologen hun proeven met het 19-nor-androgeen norethindrone en de progesteronblokker RU486. Zonder resultaat. De blokker schakelde de progesteronreceptoren volledig uit, maar de oestrogene werking van nandrolon bleef onverminderd.
Toen begon het de onderzoekers te dagen: nandrolon en zijn familieleden zijn niet alleen androgenen en progestagenen, maar ook oestrogenen. Ze hebben een drievoudige hormonale werking. Het oestrogene effect van de 19-nor-androgenen, ontdekten de onderzoekers, kun je maar opeen manier bestrijden: ordinaire antioestrogenen die de receptoren van estradiol blokkeren. En dat is wat tamoxifen, de actieve stof in Nolvadex, doet.
Cocktails van hormonen
Daarmee lijken de experimenten met progesteronblokkers niet meer nodig, al moet je daarbij natuurlijk bedenken dat cellen in reageerbuizen geen mensen zijn. Uiteindelijk moet de praktijk uitwijzen wat werkt en wat niet. Theorie kan de praktijk hooguit een idee aan de hand doen over de richting waar je de oplossing voor een probleem moeten zoeken.
In dit geval lijkt het erop dat je de oplossing voor gyno's door 19-nor-androgenen moet zoeken in zoiets simpels als tamoxifen. Ondergrondse dopinghandleidingen adviseren voor elke tweehonderd milligram nandrolon per week een dagelijkse dosis van tien milligram tamoxifen, maar er zijn dopinggebruikers die vertellen dat ze bij die dosering toch nog vatbaar zijn voor nandrolongyno's.
Pas bij tweevoudige of hogere doseringen lijkt het gevaar geweken.
Nu we het toch over theorie hebben, en over cellen in reageerbuizen, is het misschien interessant om even stil te staan bij een reageerbuisonderzoek dat onderzoekers van Wageningen Universiteit en TNO samen hebben uitgevoerd. De onderzoekers gebruikten een genetisch verbouwde cel, met receptoren voor androgenen, progesteron en estradiol.
In zijn promotieonderzoek heeft Barry Blankvoort die cel blootgesteld aan cocktails van hormonen en antihormonen, en daarbij gekeken naar het signaal dat de androgeenreceptor aan de cel doorgaf. Dat is voor chemische sporters natuurlijk interessant, want dat signaal prikkelt spiercellen om eiwitten aan te maken en te groeien. Het is niet het enige signaal dat spiergroei veroorzaakt, maar wel een belangrijk signaal.
Blankvoort ontdekte door zijn proeven dat niet-androgene hormonen, zoals estradiol en progesteron, het androgene signaal versterken. De grootste versterking die hij in zijn reageerbuizen teweeg kon brengen was een factor drie. Antiprogestagenen en antioestrogenen verminderden de androgene prikkel juist.
Dat zal voor de ervaren gebruikers niet als een verrassing komen, want zij weten al jaren dat testosteronkuurtjes aan effectiviteit kunnen inboeten als ze daar middelen bij gebruiken die voorkomen dat het testosteron omzet in estradiol, of middelen die voorkomen dat testosteron omzet in estradiol.
Blankvoort ontdekte dat er in ieder geval een belangrijke uitzondering is op die regel. In zijn proeven bleek dat tamoxifen de androgene prikkel van methyltrenbolone, testosteron en methyltestosteron verminderden. Maar de androgene prikkel van nandrolon werd juist groter als Blankvoort dat androgeen samen met tamoxifen toediende.
Hoe dat kan? Hij heeft geen flauw idee.
Sport & Fitness, januari 2005.