|
| |
|
| |
|
|
|
Opgepoetst | 7-6-2019
ATO vecht met koud plasma tegen bederf
Onderzoekers van het Wageningse onderzoeksinstituut ATO werken aan een nieuwe manier om voedsel te beschermen tegen micro-organismen. Door de verpakkingen te ontsmetten met koud plasma, dat niet wezenlijk verschilt van het gas in een oplichtende TL-buis, hopen de Wageningers dat levensmiddelen in die verpakkingen langer goed blijven.
Het klinkt als verre toekomstmuziek, maar dat is het niet. De techniek is er al, en die is allesbehalve gecompliceerd. Op ATO staat inmiddels een installatie die kunststofflessen ontsmet. Een HTS'er bouwde het apparaat tijdens zijn stage.
Plasma ontstaat als je edelgassen onder een hoge elektrische spanning zet. Sommige gasmoleculen veranderen daardoor in ionen. Als die botsen tegen onveranderde gasmoleculen, dan veranderen die in plasma. Plasma bestaat uit gasdeeltjes, die geladen zijn met energie. Als plasmadeeltjes botsen tegen micro-organismen, komt die energie weer vrij. Deels in de vorm van een koel, spookachtig licht.
"Eerlijk gezegd weten we niet hoe plasma micro-organismen doodt", vertelt projectleider dr. Hennie Mastwijk van ATO. "We weten alleen dat ze allemaal het loodje leggen."
Dat de levensmiddelen- en de verpakkingsindustrie de plasmatechnologie nooit eerder heeft onderzocht, komt doordat er nu pas goedkope elektronische schakelingen zijn die het plasma veilig kunnen opwekken. Hetzelfde geldt voor de elektroden, waartussen het gas in plasma verandert. Vroeger waren die bijna onbetaalbaar.
De technologie is geknipt voor het ontsmetten van de recyclebare kunststofflessen, waarvan de levensmiddelenindustrie steeds vaker gebruik maakt. "Nu spoelen fabrikanten de flessen nog om met waterstofperoxide", zegt Mastwijk. "Maar om die stof weer uit de flessen te verwijderen, moet de fabrikant zijn flessen acht keer met gesteriliseerd water spoelen. Dat proces kost veel water en is allesbehalve milieuvriendelijk."
Verpakkingen ontsmetten met plasma is wellicht een alternatief. Mastwijk denkt dat het weinig moeite zal kosten om een machine te ontwerpen, waarbij flessen of andere verpakkingen aan de lopende band in een installatie terechtkomen waar plasma alle micro-organismen afdoodt. "We denken aan nog meer toepassingen. We vermoeden dat we hiermee ook verse producten als groenten, fruit en vlees kunnen ontsmetten", zegt Mastwijk. De enige instrumenten die de industrie tot nu toe heeft om dit soort artikelen langer goed te houden, zijn hygiene en koeling.
Plasmatechnologie wordt al toegepast in de voedingsindustrie, maar dan voor andere doeleinden. Een Franse fabrikant van verpakkingsmiddelen, ontdekten de onderzoekers tot hun verbazing, gebruikt koud plasma om doorzichtige kunststofflesjes te voorzien van een gekleurde coating. Die moet licht weren en tegelijkertijd het ontsnappen van koolzuurgas door het kunststof heen onmogelijk maken.
De fabrikant gebruikt daarvoor een bijzonder mengsel van gassen. Een deel daarvan verandert in plasma, en dat plasma versmelt vervolgens andere gasmoleculen met de kunststof. Een Deense bierbrouwer stopt zijn bier in deze flessen.
Weekblad voor Wageningen UR, 20 september 2001.